Μια ανθολόγηση από τα πεζά κείμενα του Τόλη Νικηφόρου (διηγήματα, μυθιστορήματα, παραμύθια) με εικόνες της Τζούλιας Φορτούνη



«Η ζωή μας αποτελείται όχι από μέρες,
μήνες και χρόνια,
αλλά από δευτερόλεπτα
που αιωρούνται και σκορπίζουν
στην άκρη του γκρεμού.
Δευτερόλεπτα αιφνιδιαστικά και γοητευτικά,
δευτερόλεπτα επικίνδυνα»

Κυριακή 30 Αυγούστου 2009

Άλλοι μαζεύουν γραμματόσημα



Άλλοι μαζεύουν γραμματόσημα, θαυμάζουν την εκτύπωση, τη σπανιότητα των
χρωμάτων, τις λέξεις σε γλώσσες οικείες ή εξωτικές, προσεκτικά τα πιάνουν με μια
τσιμπίδα και ένα- ένα τα τοποθετούν πίσω απ' τη ζελατίνα. Άλλοι μαζεύουν πίνακες
ζωγραφικής, άλλοι μαζεύουν σπάνια νομίσματα, παλιά βιβλία, το κάθε τι που κίνησε την
περιέργεια, ίσως την απληστία τους. Σπιρτόκουτα και λίρες, μπιμπελό, χρυσαφικά και
αυτοκίνητα πολυτελή μιας άλλης εποχής, ένας κατάλογος που φτάνει ως τις πιστωτικές
κάρτες και τους τραπεζικούς λογαριασμούς και βέβαια δεν εξαντλείται εκεί.

Όλοι αυτοί, από τους πιο κοινούς ως τους πιο πλούσιους και εκλεπτυσμένους συλλέκτες,
έχουν ένα γνώρισμα χαρακτηριστικό. Λαχταράνε τα αντικείμενα, θέλουν να τα
κρατήσουν, τους συναρπάζει η σκέψη της ιδιοκτησίας. Μπορεί και να 'ναι αυτό
ανθρώπινο και φυσικό και πώς μπορεί κανείς στις μέρες μας να φέρει αντίρρηση, ιδιαίτερα
όταν πρόκειται για το αντίκρισμα μιας ολόκληρης ζωής που τελικά δωρίζεται στο κράτος
για να ολοκληρωθεί η δόξα και η προσφορά και να διδάσκονται οι μεταγενέστεροι.

Ομολογώ ότι είμαι κι εγώ ένας συλλέκτης. Μπορώ μάλιστα να ισχυριστώ με ακλόνητα
επιχειρήματα πως ακέραιος ο πλούτος που έχουν συσσωρεύσει όχι μόνον οι ιδιώτες μα
και τα κρατικά μουσεία και πινακοθήκες δεν προσεγγίζει καν σε αξία τη δική μου
συλλογή. Μια συλλογή που μεγαλώνει συνεχώς και διευρύνεται. Κι όμως δεν έχω
συστήματα συναγερμού ηλεκτρονικά ούτε πάνοπλους φρουρούς για να τη διαφυλάξω.
Δεν την κρατάω σε υπόγειες θυρίδες και τα απρόσβλητα χρηματοκιβώτια κάποιας
τράπεζας μα ούτε στο σαλόνι ή το δωμάτιό μου. Και προ παντός και πάνω απ' όλα, δεν τη
θέλω καν αποκλειστικά δική μου. Πώς θα μπορούσα αφού εκτείνεται σε παρελθόν, παρόν
και μέλλον, αφού είναι εγκατεσπαρμένη στις πέντε ηπείρους αυτού του κόσμου και πιο
μακριά; Πώς θα μπορούσα αφού είναι απόλυτα προσιτή στον καθένα, μεγάλο ή μικρό,
φτωχό ή πλούσιο, λευκό ή κίτρινο ή μελαψό ή μαύρο; Αφού από τη φύση της είναι
προορισμένη να μην ανήκει σε έναν μα σε πολλούς;

Είναι απλή υπόθεση να αποκτήσει κανείς μια τέτοια συλλογή. Θα πρέπει, πρώτα-πρώτα,
να έχει κληρονομήσει κάποια αστάθμητη προδιάθεση από προγόνους βοσκούς
Σαρακατσαναίους, παππούδες Μικρασιάτες πρόσφυγες και πλάνητες Θρακιώτες από τη
μαύρη θάλασσα. Μετά, θα πρέπει να έχει διαβάσει μερικές χιλιάδες βιβλία, να έχει
περάσει μέσα απ' όλα τα καμίνια της σύγχρονης ζωής, να μάτωσε για να κερδίσει πλήρη
την αίσθηση της ματαιότητας. Οι εμπειρίες αυτές και τα σημάδια που άφησαν θα πρέπει
να τον έχουν οπλίσει με θάρρος πέρα από την απόγνωση και να έχουν σφυρηλατήσει
μια ματιά παρθενική στον κόσμο. Που σημαίνει αιρετική, βέβηλη, ανατρεπτική. Από κει
και πέρα, δεν χρειάζεται παρά λίγη τύχη, μια ανοιχτή καρδιά που δέχεται τον άνθρωπο
και πολύ πείσμα. Έτσι, χωρίς καλά-καλά να το αντιληφθεί, κάποιο πρωί θα διαπιστώσει
πως αξιώθηκε να γίνει κάτοχος μιας εξαίσιας συλλογής σαν τη δική μου.

Η συλλογή μου, ένα φαντασμαγορικό μωσαϊκό με άρωμα μεθυστικό της άνοιξης,
αποτελείται από πολλά κομμάτια, καθένα και μοναδικό. Θα αναφέρω μόνο μερικά και, αν
θέλετε, μπορείτε εσείς να ψάξετε τα άλλα που είναι καλά κρυμμένα μπροστά στα μάτια
σας. Τους δυο δάσκαλους που με γέννησαν και μ' έβαλαν στη φωτιά από τα παιδικά μου
χρόνια, τον δάσκαλο της εφηβείας μου που όπως το λάδι και το φως προσωρινά γαλήνευε
τη φουρτουνιασμένη θάλασσα, τον Τζίντου Κρισναμούρτι της ωριμότητάς μου που μου
έδειξε τον δρόμο που δεν υπάρχει. Ένα κορίτσι που μου φανέρωσε την αγάπη όταν εγώ
δεν καταλάβαινα και πήγε εντελώς χαμένο σ' αυτές εδώ τις γειτονιές. Κάποιον Τζούνιορ
από τις Δυτικές Ινδίες που γνώρισα σ' ένα λεωφορείο της Κοπεγχάγης, κάποιον Πόλντι
Αυστριακό που δούλευε μαζί μου στο Δυτικό Λονδίνο, κάποιον ανώνυμο, βραχνό,
τετράγωνο γίγαντα από τα βάθη της Ασίας που, ενώ κοιτούσαμε μπουλούκι τους
τρούλλους των εκκλησιών στη Μόσχα, με ρώτησε από πού έρχομαι, επανέλαβε
έκπληκτος την εθνικότητά μου στον γιο του κι ύστερα έσφιξε το χέρι μου, με χτύπησε
στην πλάτη. Κι ακόμα, την Αϊλάτι Ασμάγα απ' τον πλανήτη Αχαράνι που ταξίδεψε είκοσι
έτη φωτός για να με συναντήσει, τον Γιάννη Μάριο που μας βασάνιζαν μαζί στην
τράπεζα κι εκείνος πέθανε στη πιο γλυκιά του νιότη και είναι ως τώρα αδύνατο να βρω
πού έχει ξαναγεννηθεί, κι ένα αγόρι που κάθε βράδυ χρόνια τώρα προσέχω την ανάσα
του όταν κοιμάται. Θα μπορούσα να προσθέσω και πολλούς άλλους που, από το πριν και
το μετά, διαλύουν τη γελοία ψευδαίσθηση του χρόνου, ωραίοι και άτρωτοι μου δίνουν
την πνοή τους.

Ποτέ δεν θα μπορέσω να μιλήσω με επάρκεια έστω και για μια από τις συναρπαστικές
κόκκινες και μαύρες ψυχές που γνώρισα. Άγριες και ατίθασες σαν τον άνεμο που
κατεβαίνει από την κοιλάδα του Αξιού, γαλήνιες με ρεύματα μυστικά σαν τη
φθινοπωρινή θάλασσα. Άλλοτε σαν το ζεστό ψωμί κι άλλοτε ανεξιχνίαστες σαν τους
βυθούς όπου ενεδρεύουν. Και τη Σοφία, αστέρι ανεκτίμητο της συλλογής μου, αρχή και
τέλος της.

Άλλοι μαζεύουν γραμματόσημα, άλλοι μαζεύουν χρήματα και πράγματα κάθε λογής. Εγώ
δεν θέλω τίποτα. Ούτε έχω τίποτα στο κράτος να δωρίσω. Το μόνο που λαχτάρησα είναι
να σπαρταράει η ζωή στην ανοιχτή μου παλάμη. Μετανάστης εγώ προσωρινός από το
βασίλειο του Πλούτωνα, γυμνή μετράω την ψυχή μου μ' άλλες ψυχές.

8 σχόλια:

το πετάλι είπε...

όλος ο πλούτος της ζωής,
τα ταξίδια
οι καθημερινές εμπειρίες
και οι συνοδοιπόροι...

κι άσε τους άλλους να μαζεύουν
πολύτιμους...
λίθους...

απόσταγμα ζωής
με άρωμα ξεχωριστό,
διαφορετικό
...από την υλιστική εποχή
που ζούμε

Τόλη,
νομίζω θα έπρεπε να βρίσκεται στα βιβλία των Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Λυκείου
αυτό το "διαμαντάκι"

AlexMil είπε...

Σε θαυμάζω για τη συλλογή σου, πολύτιμη, αναντικατάστατη, φανταστική.

Που θα έπρεπε να την έχει ό κάθε άνθρωπος, είναι στο χέρι του αλλά δεν το κάνεις

καλημέρα

Poet είπε...

Χαίρομαι πολύ που σε ξαναβλέπω στη γειτονιά μας, Νίκο μου. Έτσι είναι όπως τα λες. Οι άνθρωποι που αγαπήσαμε και οι άνθρωποι που αγαπάμε, η περιπέτεια της ζωής μας είναι ο θησαυρός μας. Δεν υπάρχει άλλος πλούτος και άλλη δικαίωση.

Τζούλια Φορτούνη είπε...

από την ανεκτίμητη αυτή συλλογή μού έλειπαν πολλά στοιχεία, όπως φωτογραφίες των γονιών σου, του γιου σου...και πολλών ακόμα ανθρώπων στη ζωή σου... όμως αυτή είναι μια αυθαίρετη απόπειρα εικονογράφησης...
αποτυπώματα κάποιων στιγμών, άνθρωποι και πόλεις που αγάπησες... Η πραγματική συλλογή βρίσκεται μέσα σου και είμαστε πραγματικά τυχεροί γιατί μ΄αυτόν τον τρόπο που την εξέθεσες στα μάτια μας, ίσως βρούμε κι εμείς αυτό το δύσκολο μονοπάτι για τη δική μας συλλογή, όπως λέει και ο φίλος μας ο AlexMil...

Poet είπε...

Aχ, Τζούλια μου, πάλι με συγκίνησες με τη σύνθεση από πολύτιμες στιγμές της ζωής μου. Επάνω αριστερά, με παλιούς συμμαθητές όταν εκδόθηκε το «Αλμπατζάλ ή πώς βούλωσα τα μεγάφωνα», μετά με τη Σοφία στην παραλία του Πόρτσμουθ και σ' ένα πλοίο στον Τάμεσι, η εκκλησία του Αγίου Βασιλείου στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας, η παραλία της Θεσσαλονίκης, από την παρουσίαση μου στο Κέντρο Ιστορίας του Δήμου,
από την ομιλία μου για τις ποιήτριες της Θεσσαλονίκης, με τη Σοφία και τον Ντίνο Παπασπύρου στην έκθεση ζωγραφικής του, η παιδική φωτογραφία μου, το Λονδίνο και πάλι κι εγώ στο Hyde Park κάποια άνοιξη πριν πολλά χρόνια.

Δεν είναι δυνατόν να χωρέσουν όλα σε μια εικόνα, μα ούτε και σε πολλές. Έχεις όμως ένα μοναδικό δικό σου τρόπο να αγγίζεις την ψυχή μου. Σ' ευχαριστώ.

Ξέρω ότι έχεις μια δική σου συλλογή ανεκτίμητη. Αρκεί να την αφήσεις να γεμίσει τα μάτια σου και την ψυχή σου.

Poet είπε...

Καλωσόρισες, φίλε Αλέξη, που είσαι και Σαλονικιός. Μου άρεσε το ιστολόγιό σου και, πάνω απ' όλα, η ευθύτητά σου και το σθένος σου.
Τα θερμά μου συγχαρητήρια στην Ευγενία και σε όλη την οικογένειά σου. Πάντα επιτυχίες και πάντα χαρές.

Πέρασα από χίλια μύρια κύματα στη ζωή μου και είχα την τύχη να γνωρίσω και να αγαπήσω πολλούς ωραίους ανθρώπους. Αυτοί αποτέλεσαν και την έμπνευσή μου σε κάθετι που έγραψα, ποίημα ή πεζό.

Πιστεύω όμως ότι ο κάθε άνθρωπος έχει μια τέτοια συλλογή, εξαιρετικά πολύτιμη για κείνον.
Μερικές φορές, μέσα στην κοινωνία της ευτέλειας, της απάτης και του ψεύδους, δεν το συνειδητοποιεί, δεν την αφήνει να πλημμυρίσει την ψυχή του. Εμπειρία ιαματική, παρήγορη και λυτρωτική. Η μόνη αλήθεια.

Να είσαι καλά.

Τζούλια Φορτούνη είπε...

χαίρομαι που σου άρεσε Τόλη αυτή μου η αυθαιρεσία... Να συμπληρώσω μόνο ότι ο γοητευτικός κύριος που διαβάζει είναι αυτοπροσώπως ο Κρισναμούρτι κι ότι το λεωφορείο που υπάρχει στην εικόνα δεν είναι ένα τυχαίο λεωφορείο, είναι ένα λεωφορείο της Κοπεγχάγης σαν κι αυτό που γνώρισες τον Τζούνιορ από τις Δυτικές Ινδίες...
...μα όσο κι αν προσπάθησα δεν βρήκα φωτογραφία της Αϊλάτι Ασμάγα... ωστόσο νομίζω τη βλέπω κι εκείνη κάπου ...φαίνεται ότι στον πλανήτη Αχαράνι έχουν πιο προηγμένη τεχνολογία κι απεικονίζουν τα πρόσωπα με φως...

Poet είπε...

Έχω διαβάσει βέβαια βιβλία του Κρισναμούρτι αλλά δεν είχα δει αυτή τη φωτογραφία του ως τώρα. Πραγματικά γοητευτικός ο δάσκαλος που δίδαξε την ελευθερία, την ελευθερία από τα καθημερινά δεσμά, από κάθε είδους καταπίεση και από κάθε θρησκεία, από την ίδια την επίδραση που άσκησε ο ίδιος σε εκατομμύρια ανθρώπους.

Ο Τζούνιορ ήταν ένα συμπαθέστατο παιδί από τις Δυτικές Ινδίες που είχε το ίδιο όνομα με τον πατέρα του, γι' αυτό τον φώναζαν Τζούνιορ. Ήρθε αργότερα στη Θεσσαλονίκη και τον ξενάγησα στην πόλη.

Η Αϊλάτι Αζμάγα τώρα, χαϊδευτικό Αϊλά. Το όνομα της είναι αναγραμματισμός του «Γαλάζια Μάτια» και ο πλανήτης της, ο Αχαράνι, αναγραμματισμός της λέξης «αναρχία». Όπως και στο παραμύθι «Σοτοσαπόλ ο χρυσοθήρας», το Σοτοσαπόλ είναι αναγραμματισμός του Απόστολος (ή Τόλης).

Η Αϊλά, πλάσμα ουτοπικά υπέροχο, θέλησε να με πάρει μαζί της στον Αχαράνι αλλά δεν τα καταφέραμε γιατί η ψυχή μου είχε μείνει πίσω στη Γη και με κρατούσε, κρατούσε ολόκληρο το διαστημόπλοιο με τεράστια ελκτική δύναμη.

Στον πλανήτη Αχαράνι έχουν μεν προηγμένη τεχνολογία αλλά το φως στα πρόσωπά τους είναι το φως της αγάπης. Γιατί είναι ο πλανήτης της ελευθερίας, της αγάπης και της αλληλεγγύης.

Έτσι λοιπόν, Τζούλια μου, έμεινα εδώ κι εδώ βρίσκει την όποια της δικαίωση η δίψα μου για αγάπη. Σου αποκάλυψα τώρα μερικά από τα μυστικά μου και σε παρακαλώ θερμά να συνεχίσεις αυτού του είδους τις αυθαιρεσίες.