Μια ανθολόγηση από τα πεζά κείμενα του Τόλη Νικηφόρου (διηγήματα, μυθιστορήματα, παραμύθια) με εικόνες της Τζούλιας Φορτούνη



«Η ζωή μας αποτελείται όχι από μέρες,
μήνες και χρόνια,
αλλά από δευτερόλεπτα
που αιωρούνται και σκορπίζουν
στην άκρη του γκρεμού.
Δευτερόλεπτα αιφνιδιαστικά και γοητευτικά,
δευτερόλεπτα επικίνδυνα»

Δευτέρα 22 Σεπτεμβρίου 2014

Εταιρία περιορισμένης ευθύνης


6 Οκτωβρίου – ώρα 5.15 μ.μ. 

Ξεροί, διαπεραστικοί, αλλεπάλληλοι οι κρότοι από την εξάτμιση του         μοτοσακό χώθηκαν σαν αιχμηρά καρφιά στους κροτάφους των περαστικών. Το πέτσινο μπουφάν έστριψε τη γωνιά του δρόμου κι απολαυστικά μαρσάρισε αρκετές φορές ακόμα, συντρίβοντας τη γαλήνη του φθινοπωρινού απογεύματος.
         Εντελώς απρόσμενα ξεμπούκαρε το αυτοκίνητο από το μισοσκότεινο στενό και χτύπησε το δίκυκλο στην πίσω ρόδα, στέλνοντας      τ ον οδηγό να κάνει κωμικές τούμπες στον αέρα και να σωριαστεί ανάσκελα στο υγρό γρασίδι του πάρκου. Ο μπροστινός τροχός κατρακύλησε σπασμωδικά σε μια αβέβαιη διαδρομή ώσπου τράκαρε στο πεούλι κι οριζοντιώθηκε.  Αφήνοντας ένα τελευταίο στεναγμό, η μηχανή βουβάθηκε οριστικά. Βενζίνες και λάδια ανακατεμένα με άπειρα τρίμματα γυαλιού πλημμύρισαν την άσφαλτο.
        Ο νεαρός σηκώθηκε παραπατώντας ,  έψαυσε τα μέλη του και με ανακούφιση διαπίστωσε ότι δεν είχε πάθει μεγάλη ζημιά. Στάθηκε για λίγο περίλυπος πάνω από κηλίδες και συντρίμια, κοίταξε τα γδαρμένα γόνατά του και μετά ακούμπησε σ’ ένα παγκάκι , κρατώντας το κεφάλι στις παλάμες του. Το μυστηριώδες αυτοκίνητο είχε εξαφανιστεί.  Ακούστηκε και πάλι η διακριτική μουσική πιάνου από μακριά. Καφεκίτρινα φύλλα ταλαντεύονταν στον αέρα, η ησυχία ήταν σχεδόν απόλυτη.

29 Οκτωβρίου – ώρα 1,27 π.μ.

Το δευτερόλεπτο ακριβώς που άναψε το πράσινο φως, το γυαλιστερό αεροδυναμικό αυτοκίνητο βρυχήθηκε, μούγκρισε, τινάχτηκε μπροστά με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Κρατώντας γερά το τιμόνι με δάχτυλα  χωμένα σε πέτσινα, τρυπητά γάντια, ο οδηγός μαρσάρισε επανειλημμένα, περνώντας έξω από το κοσμικό ζαχαροπλαστείο. Έσιαξε το μεταξωτό φουλάρι, στερέωσε το καθρεφτάκι, έκανε απότομη στροφή και ξαναμαρσάρισε.
Απροειδοποίητα ξεπρόβαλε το φορτηγό από το στενό, χτύπησε το σπορ αυτοκίνητο με τον βαρύ, σιδερένιο προφυλαχτήρα και τσαλάκωσε τη λαμαρίνα. Άνοιξε μετά ταχύτητα και χάθηκε στο βάθος του δρόμου. Οι θαμώνες πετάχτηκαν έξω και κατόρθωσαν να βγάλουν τον οδηγό ακέραιο, πριν τον προλάβει η φλόγα από το καπό. Τα τραύματά του ήταν επιπόλαια αλλά το κομψό σακκάκι είχε σκιστεί  και το φαρδύ παντελόνι ήταν καταλερωμένο. Τίποτα πια δεν τάραζε την ηρεμία της δροσερής βραδιάς.

14 Νοεμβρίου – ώρα 8.50 μ.μ.

Το φορτηγό με φώτα και πολύχρωμα λαμπιόνια αναμένα, σαν χριστουγεννιάτικο δέντρο, έτρεχε στον εξοχικό δρόμο, αγνοώντας το όριο ταχύτητας.  Εξήντα, τόνιζαν δεξιά οι μεγάλοι αριθμοί στη στρογγυλή πινακίδα με αμφίβολη πειστικότητα. Ο οδηγός την είδε και κάγχασε, φτύνοντας έξω από το παράθυρο. Έπρεπε να προλάβει να  παραδώσει.  Το κασετόφωνο έπαιζε παθιάρικα λαϊκά τραγούδια που κι ο ίδιος σιγομουρμούριζε με κέφι. Από τη θέση του οι λιγοστοί πεζοί και τα ιδιωτικά αυτοκίνητα φαινόντουσαν μικροσκοπικά και αδύναμα. Μύγες είναι, σκέφτηκε, κουνούπια, αν  φάμε και κανένα πρόστιμο, θα το πληρώσουμε, με το τριαξονικό φορτηγό το οικονομάς και δεν φοβάσαι κανένα.
Είχε μια φοβερή έκφραση έκπληξης και απορίας όταν πολύ αργά διέκρινε τον χοντρό κορμό του δέντρου τοποθετημένο κάθετα στον δρόμο.

Κυριακή, 7 Ιανουαρίου – ώρα 11.00 π.μ.
Ο κύριος Χαρίλαος ξύπνησε όπως πάντα στις έξι και τριάντα ακριβώς. Χουζούρεψε ένα τεταρτάκι κάτω από τα μάλλινα σκεπάσματα κι ύστερα σηκώθηκε κεφάτος.  Την είχε συνηθίσει τη μοναξιά τόσα χρόνια τώρα κι όχι μόνο δεν τον πείραζε αλλά δεν μπορούσε να φανταστεί τη ζωή του διαφορετικά.
Πίνοντας τον μέτριο καφέ του, έριξε μια ματιά στην εφημερίδα και πολύ χάρηκε που είχαν δημοσιεύσει το γράμμα του για τις χαμένες πατρίδες.  Το ξαναδιάβασε προσεκτικά, έτσι μεταμορφωμένο από τη λινοτυπική μηχανή, λες και προερχόταν από κάποιον τρίτο. Μικρασία, Μικρασία, συλλογίστηκε με καμάρι και μελαγχολία, κάποτε ήμασταν κι εμείς παιδιά, πώς περνάνε τ’ άτιμα τα χρόνια. Έπλυνε μετά τα λίγα πιάτα, σκούπισε, τακτοποίησε, τάισε το καναρίνι στο μπαλκόνι με φρέσκο καναβούρι.
Υπόδειγμα υπαλλήλου, υπόδειγμα συντηρητικού και θεοφοβούμενου ανθρώπου, τυπικός ευγενικός, ακέραιος. Ποτέ δεν είχε δώσει αφορμή να του κάνουν την παραμικρή παρατήρηση. Στις εννιά βγήκε για τον εκκλησιασμό, έδωσε στον άχρωμο τύπο που τον πλησίασε δήθεν αδιάφορα και του είπε «συν Αθηνά και χείρα κίνει, κύριε Χαρίλαέ μου», το διπλωμένο κατοστάρικο, πολύ διακριτικά, πολύ σεμνά, και μόλις τώρα γύρισε και μάζεψε το ταχυδρομείο του πίσω από την πόρτα.
Καθισμένος στη βαθειά του πολυθρόνα, κοίταξε την αλληλογραφία.  Λογαριασμός ηλεκτρισμού, πάντα κυμαίνεται ανάμεσα στις 140 και 160 δραχμές για το δίμηνο και ο θερμοσίφωνας είναι που καίει το περισσότερο, λογαριασμός τηλεφώνουν εντάξει, δύο καθυστερημένες ευχετήριες κάρτες με χιόνια, κεριά και καμπάνες, τα ξαδέρφια από το χωριό. Ο τελευταίος φάκελλος,  μακρόστενος και αρκετά φουσκωμένος, του κίνησε δικαιολογημένη περιέργεια. Τον άνοιξε με αδημονία και κάποιο ίχνος υποψίας. Έβγαλε ένα πολυγραφημένο χαρτί.

                                                                            

                                                                      ΑΚΡΩΣ ΑΠΌΡΡΗΤΟΝ

                     ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΘΕΣΙΣ ΙΔΡΥΤΙΚΏΝ ΜΕΛΩΝ                 
                    «ΣΥΝ ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΧΕΙΡΑ ΚΙΝΕΙ» Ε.Π.Ε. - ΕΤΟΣ 1973                                    
ΕΣΟΔΑ                                                                              

 Εισφορά ιδρυτικών μελών – 8 Χ 10.000 = Δρχ.   80.000
   
Συνδρομαί έτους – Μέλη 500 Χ 1.200      = Δρχ.  600.000                                                                                                      
Λοιπαί συνδρομαί                                            Δρχ. 110.000                                                                                                                  
Τόκοι καταθέσεων                                           Δρχ,    22.650                                                                                                        
Ευεργέται, Δωρηταί                                         Δρχ. 150.000                           

Σύνολον                                                               Δρχ, 962.650


     ΕΞΟΔΑ

Ενοικιάσεις οχημάτων, επισκευαί κ.ο.κ.         Δρχ. 221.674                                                                                                      
Απασχόληση βοηθών πάσης φύσεως             Δρχ.  135.188                                                                                                                     
Δκαστικά έξοδα και αποζημιώσεις                  Δρχ.  42.327                                                                                                                                                                                  
Έκτακτες χορηγήσεις                                            Δρχ.   60.000                                                                                                                                                                        
 Εις ειδικόν αποθεμάτικόν                                   Δρχ.  200.000                                                                                                                                                                
Υπόλοιπον εις νέον                                              Δρχ,   303.461

Σύνολον                                                                 Δρχ.    962.650



Αγαπητά Μέλη,

Με ιδιαιτέραν ικανοποίησιν, τα οκτώ ιδρυτικά μέλη θέτουν υπό την κρίσιν σας τον Απολογισμόν του πρώτου έτους λειτουργίας της εταιρείας μας.

Ολική ή μερικά καταστροφή πεντήκοντα εννέα ιδιωτικών αυτοκινήτων, δεκαέξ φορτηγών, εκατόν είκοσι επτά μοτοποδηλάτων, μοτοσακό και μοτοσυκλεττών πάσης φύσεως, συμπεριλαμβανομένων των τρικύκλων. Εν  συνόλω, διακόσιοι δύο κομπλεξικοί ετιμωρήθησαν, πλείστοι δεν εξ αυτών, αναφέρομεν μετά μεγάλης χαράς, επείσθησαν όπως εις το μέλλον  απέχουν της δημόσιας εκδηλώσεως των συμπλεγμάτων των. Υπολογίζομεν εις δεκατέσσερις τους μη συνετισθέντας, εναντίον δε των κυρίων αυτών θα ληφθούν περαιτέρω πλέον δραστικά μέτρα.

Ως ευθύς εξ αρχής εδηλώσαμεν, αντικειμενικός σκοπός της εταιρείας μας δεν  είναι η εκδίκησις, αν και θα εδικαιούμεθα να απαιτήσωμεν οφθαλμόν  αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος. Είμεθα πολιτισμένοι άνθρωποι  και, δεν παραλείπομεν να τονίσωμεν, άκρως νομοταγείς. Το ότι εις την παρούσαν περίπτωσιν δύναται να λεχθή ότι δεν τηρώμεν το γράμμα του νόμου, οφείλεται εις την επί σειρά ετών συσσωρευθείσαν αγανάκτησίν μας.

Σημειώσατε όμως ότι η επέμβασις μας λαμβάνει χώρα πάντα  όταν ήδη υφίσταται παράβασις ήτις κάλλιστα θα ηδύνατο να προκαλέση ατύχημα. Δεν απομένει παρά τα στοιχείον της προθέσεως, η δε πρόθεσις υφίσταται και εκ μέρους του κομπλεξικού.

Παρά τα ανωτέρω,  είμεθα πρόθυμοι να υποστώμεν τας συνεπείας των πράξεών μας, εάν παρ’ ελπίδα ήθελεν κινηθή εναντίον μας ο νόμος, πράγμα το οποίον απευχόμεθα και πράττομεν παν το δυνατόν ίνα το αποφύγωμεν. Το εκ Δρχ. 200.000 Ειδικόν  Αποθεματικόν προεβλέφθη δια το ενδεχόμενον ακριβώς τούτο. Βασιζόμεθα, προσέτι, εις την έκτακτον αρωγήν  των μελών εάν προκύψει τοιούτον θέμα.

Στόχος μας δεν είναι λοιπόν η εκδίκησις κατά των όλως αναιτίως χρησιμοποιούντων το τιμόνι ως έγχορδον όργανον με χορδάς τα νεύρα μας, οίτινες δια την εν γένει συμπεριφοράς των κατασυκοφαντούν την φιλήσυχον και πολυπληθή τάξιν των ιδιοκτητών και οδηγών οχημάτων, αλλά ο συνετισμός των σχετικών ολίγων επ’ ωφελεία των πολλών και η διαβίωσίς μας εις πόλιν με στοιχειώδη ησυχίαν και ηρεμίαν. Προς τούτο, δεόντως και ανευθύνως εψιθυρίσθη εις τους διακοσίους δύο ότι το ατύχημά των δεν ήτο ατύχημα και τους επεστήθη η προσοχή εις το μέλλον.

Οφείλομεν να υπογραμμίσωμεν ότι ουδείς σοβαρός τραυματισμός έλαβε χώραν βοηθών μας ή κομπλεξικών. Εις δεν την τοιαύτην απευκταίαν περίπτωσιν και αναλόγως των συνθηκών, η εταιρεία προτίθεται όπως διαθέσει εκ των ιδίων αυτής κεφαλαίων λογικόν ποσόν προς επανόρθωσιν.  Δύνασθε συνεπώς να έχετε απολύτως αδιατάρακτον την συνείδησιν ότι πράττετε έργον αγαθόν δια της μηνιαίας εισφοράς σας. Δια το ανελλιπές της καταβολής της σας συγχαίρομεν θερμώς.

Ήδη το ειδικά συνεργεία θορυβομετρητών αναφέρουν, παρά την αύξησιν των  κυκλοφορούντων οχημάτων,  μείωσιν της εντάσεως των θορύβων κατά πέντε ντεσιμπέλ εις άπασας σχεδόν τας περιοχάς της κατοικίας των μελών μας αλλά και εις ολόκληρον την πόλιν. Τούτο ασφαλώς δύνασθε να διαπιστώσετε και μόνοι σας. Ως θα παρατηρήσατε, τα Δικαστικά Έξοδα και οι Αποζημιώσεις ευρίσκονται εις λίαν ικοποιητικόν επίπεδον, ουδεμία δε άνοδος αναμένεται.

Πάντα ταύτα όμως αφορούν το παρελθόν, το δε μέλλον είναι εκείνο που μας ενδιαφέρει κυρίως. Τα σχέδιά μας δια το τρέχον έτος έχουν ως εξής:

Διπλασιασμός των μελών από πεντακόσια εις χίλια, βάσει των ιδίων αυστηρών κριτηρίων επιλογής και κυρίως της εχεμυθείας. Υπερηφανευόμεθα ότι εις τους συνδρομητάς μας συγκαταλέγονται όχι μόνο δικηγόροι, ιατροί, φαρμακοποιοί, δημόσιοι υπάλληλοι, συνταξιούχοι διαφόρων ταμείων και λοιπά επίλεκτα μέλη της κοινωνίας μας, αλλά και εκπρόσωποι των λαϊκών τάξεων (εις τους οποίους το παρόν εστάλη μεταφρασμένον εις την καθομιλουμένην) με ειδικώς μειωμένην εισφοράν ή και άνευ τοιαύτης, τιμής ένεκεν, όπως αι χήραι και μητέρες θυμάτων τροχαίων ατυχημάτων.

Η εταρεία μας, κύριοι, ιδρύθη συνεπεία της επειγούσης κοινωνικής ανάγκης την οποίαν και εξυπηρετεί, ακρογωνιαίος δε λίθος της είναι η αμοιβαία εμπιστοσύνη. Όταν κρίνωμεν ότι δεν υπάρχει πλέον λόγος συνεχίσεως του έγου μας, θα διαλυθώμεν αυτοβούλως και θα επιστέψωμεν το υπόλοιπον του ταμείου εις τα μέλη, βάσει του καταστατικού όπερ έχετε ήδη εγκρίνει.

Δυστυχώς, παρά τας σημαντικάς επιτυχίας μας, το μέλλον δεν διαγράφεται  ρόδινον.  Αι αντιπροσωπεία πάσης φύσεως οχημάτων αυξάνονται, αι πωλήσεις, παρά τον περιορισμόν των εισαγωγών, ακολουθούν ανοδικήν πορείαν, τα εργοστάσια πολλαπλασιάζονται, η παραγωγή επιταχύνεται, η αρπακτικότης του κόσμου και η ασυδοσία των κομπλεξικών εντείνονται και το μόνον το οποίον μειούται σταθερώς είναι η κοινωνική συνείδησις των πολιτών. Την συνείδησιν αυτήν πρέπει να ενδυναμώσωμεν. Δια τούτο και θα αυξήσωμεν τον αριθμόν των μελών μας.

Αγαπητά μέλη, ατυχώς αι δυνατότητες της εταιρείας μας είναι, εξ αυτής ταύτης της φύσεώς της, περιωρισμέναι. Έχομεν όμως την βάσιμον ελπίδα ότι αι αρχαί συντόμως θα καταστήσουν περιττά τα δικά μας ανορθόδοξα ημίμετρα δια της λήψεως πλέον αποφασιστικών αποφάσεων (προληπτικών δια της παιδείας και κατασταλτικών δια των κυρώσεων), ώστε η διαβίωσίς μας εις τας πόλεις να μην καταστεί αδύνατος.

     Με εγκαρδίους χαιρετισμούς                                                                         (υπογραφαί  σαφώς δυσανάγνωσται)

Υ.Γ. Περιττόν να τονίσωμεν ότι, μετά την ανάγνωσίν του, το παρόν έγγραφον πρέπει να καταστραφεί παντελώς δια τους πυρός.


Ο  κύριος Χαρίλαος τεντώθηκε στην πολυθρόνα του και χασμουρήθηκε χορταστικά. Φόρεσε τις ζεστές του παντούφλες, σηκώθηκε, πήγε στην κουζίνα, άναψε ένα σπίρτο και πάνω στο τσίγκινο πιατάκι έκαψε το χαρτί. Σκόρπισε τις στάχτες και τις έριξε στον σκουπιδοτενεκέ.

Φιλότιμα παιδιά, σκέφτηκε, τους αξίζει ένα μεγάλο μπράβο. Δεν έχουν άδικο, οι θόρυβοι είναι τώρα κάπως πιο υποφερτοί αλλά αργότερα τι γίνεται. Πριν δεκαπέντε μήνες που είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι κάποιος έπρεπε να κάνει τέλος πάντων  κάτι γιατί αυτή η κατάσταση δεν μπορούσε να συνεχιστεί, ήταν πια ώριμος να δεχτεί την ιδέα της εταιρίας και από το υστέρημά του να συνεισφέρει εκατό δραχμές τον μήνα.

Κουτός δεν ήταν ο κύριος Χαρίλαος. Είχε επίγνωση του γεγονότος ότι οι ενέργειες αυτές ήταν απελπισμένες,  σπασμός κι επιθανάτιος ρόγχος ενός πολιτισμού που βρισκόταν στο έσχατο στάδιο της παρακμής. Μα τους έβρισκε μια αλλόκοτη συνέπεια. Περισσότερο τον τραβούσαν σαν παιχνίδι, ήταν κάποτε άσσος στον πετροπόλεμο. Στο κάτω-κάτω, αν αυτοί  προτιμούν τα μηχανάκια, κι εγώ θα παίξω με τον δικό μου τρόπο, με τα δικά μου όπλα.

Έβλεπε τώρα πως δεν τον ικανοποιούσε το τηλεκατευθυνόμενο παιχνίδι χωρίς την άμεση συμμετοχή του. Ίσως έπρεπε να βάλει κάτι λίγο κι εκείνος, μια προσωπική υπογραφή. Να, λόγου χάρη, αυτός ο εντελώς αντιπαθητικός γείτονας που χτυπάει τις πόρτες κάθε βράδυ και φωνάζει με τους φίλους του και κορνάρει και παρκάρει μπροστά στην είσοδο σαν να είναι το πεζοδρόμιο αμπελοχώραφό του.


Κοίταξε το κουτί με τη ζάχαρη μ’ένα παράξενο χαμόγελο. Ύστερα έβαλε σε μια γκρίζα χαρτοσακκούλα λίγη, γύρω στα εκατό δράμια. Πολύ δραστικό φάρμακο κατά των θορυβοποιών αυτοκινήτων (μέσα στο ρεζερβουάρ της βενζίνης κάνει θαύματα), όπως άλλωστε τόνιζε και το σχετικό εγχειρίδιο που είχε δανειστεί από τη δημόσια βιβλιοθήκη. Θυμήθηκε τα νιάτα του, τότε που είχαν ρίξε στη θάλασσα τον κορδωμένο λιμοκοντόρο καθώς βολτάριζε στην παραλία της Σμύρνης. Συν Αθηνά και χείρα κίνει, κύριε Χαρίλαέ μου, μονολόγησε.